~ Terugblik en vooruitzicht OM Curaçao 2016-2017 ~
WILLEMSTAD, Curaçao — “Union ta hasi forsa” is het motto waaronder het Openbaar Ministerie (OM) Curaçao in 2016 heeft gewerkt. Dit houdt in dat we door samen te werken met partners binnen en buiten de strafrechtsketen we meer aan de voorkant van problemen te komen onder meer door volop samen te werken binnen maar ook buiten de strafrechtsketen. Deze manier van netwerkend werken zet het OM vanuit haar ‘regisseursrol’ in de strafrechtsketen in 2017 onverminderd voort. “In 2017 zal het parket de slag naar een doorontwikkelde en midden in de samenleving staande organisatie gemaakt hebben. We zullen in 2017 opnieuw volop in beweging zijn. Ons motto voor 2017 is dan ook “sembrá pa kosechá”, (blijven) zaaien om te (blijven) oogsten”, zo stelt Hoofdofficier (HOvJ) Heiko de Jong.
De Jong: “We doen het uiteindelijk allemaal samen voor een veiliger Curaçao en onze inspanningen zullen zich vertalen in een vastberaden en doordachte aanpak van de veel te hoge criminaliteit op ons eiland. Dat kunnen OM en politie niet alleen. Daarvoor hebben we een goed functionerende strafrechtsketen nodig maar vooral ook hulp van partijen waar we voorheen ons minder op oriënteerden, de burger, het maatschappelijk middenveld en zeker ook het bedrijfsleven. Curacao moet veiliger. De door veel mensen ervaren onveiligheid is ontoelaatbaar. Een veilige samenleving maken we samen.”
Meerjarenperspectief parket Curaçao
Bevolking en samenleving moeten erop kunnen vertrouwen dat criminaliteit adequaat wordt bestreden. Daarvoor zijn volgens de Hoofofficier effectieve interventies nodig die zichtbaar, merkbaar en herkenbaar zijn voor slachtoffers, daders en de samenleving als geheel. Het strafrecht draagt hieraan bij door correctie en afkeuring van crimineel gedrag en herstel van de geleden schade. Dit instrument is echter repressief van aard: per definitie “achteraf” en daardoor slechts beperkt effectief in het voorkomen van criminaliteit. De verwachtingen ten aanzien van het strafrechtelijk ingrijpen alleen mogen dan ook niet te hoog zijn. Het strafrecht is niet in staat alle problemen op te lossen. Daarom wordt naast het afdoen van strafzaken het overleg en de samenwerking gezocht met partners om tot gezamenlijke interventie- en preventie strategieën te komen. Het OM ziet daar voor zichzelf een initiërende rol weggelegd.
De strategie van het OM is gebouwd op drie pijlers:
• (Door)ontwikkeling van een integrale werkwijze tezamen met alle ketenpartners;
• Verbetering van de verbinding en communicatie met de samenleving;
• (Door)ontwikkeling van een professionele OM-organisatie.
Parket als veiligheidspartner
Het OM Curaçao wil volgens De Jong meer zijn dan alleen een vervolgingsapparaat. Dat betekent dat tezamen met de ketenpartners een strategie moet worden ontwikkeld waarmee de slagkracht van de handhavingsaanpak structureel en over de gehele linie wordt vergroot, zowel in termen van repressie als preventie. Strafrechtelijke interventies hebben een groter maatschappelijk effect als deze niet geïsoleerd plaatsvinden, maar onderdeel zijn van een brede, gezamenlijke strategie van het veiligheidsnetwerk. Dat veiligheidsnetwerk omvat niet alleen de strafrechtspartners, maar ook het openbaar bestuur, de diverse handhavingsdiensten en alle mogelijke relevante (semi-) publieke en private partijen in de samenleving. Juist die publiek-private samenwerking en de deelname van onconventionele partners maakt de integrale aanpak krachtig. Denk maar aan de hulp van ‘role models’ van sport en entertainment bij de “Ta Basta Awor!” aanpak van het OM en de samenwerking met onder meer een verzekeringsmaatschappij bij het opzetten van het wijkpreventieproject Preveni i Protehá.
Door gebruik te maken van een uitgebreid veiligheidsnetwerk ontstaan veel meer mogelijkheden om een passende reactie te laten volgen op crimineel gedrag, of juist een dergelijk gedrag te voorkomen. Te denken valt aan het afpakken van crimineel vermogen, bestuurlijke handhaving en het opwerpen van bestuursrechtelijke barrières, de inzet van multidisciplinaire tams, alternatieve afdoeningsmodaliteiten zoals HuRa (Hustisia Rapido) en het beperken van de instroom van overtreders door preventie, resocialisatie, nazorg en het betrekken van de sociaal-maatschappelijke partners.
Het OM spreekt bijvoorbeeld met banken en bepaalde sectoren van het bedrijfsleven om te komen tot minder cash geld in de kassa’s om zo de buit weg te nemen en atrako’s te voorkomen. Ook heeft het OM overleg met alle partners op en rond de luchthaven Hato opgestart met verbeterde samenwerking en serieuze plannen voor een veiliger Hato waarin alle overheidspartners maar ook de luchthaven zelf hun verantwoordelijkheid nemen tot resultaat. Je moet veiligheidsproblemen soms kantelen en van de andere kant durven te bekijken. Goed geplaatste veiligheidscamera’s op Hato hebben bijvoorbeeld een groter effect op de veiligheid dan een gevangenisstraf voor een bolita-slikker, dat inzicht en handelen daarnaar maakt ons speelveld als OM breder. De eerste resultaten zijn al zichtbaar maar het OM zal in de rol als veiligheidspartner nog verder moeten groeien.
Informeren en mobiliseren
Het OM Curaçao zal, waar het mogelijk, is de samenleving informeren over strafrechtelijke aangelegenheden. Daarbij zal zij ook trachten de verbinding te zoeken met de samenleving. Een omslag naar een veiliger, rechtvaardiger samenleving met minder criminaliteit en meer integriteit kan niet worden bereikt zonder die samenleving veel nadrukkelijker te betrekken.
Een samenleving waarin uiteindelijk “wegkijken”, het “normaal” vinden van criminaliteit en “geen geloof hebben” in handhavingsdiensten is teruggedrongen, en waarin crimineel gedrag collectief keurt het OM sterk af. De Jong: “Het normbesef van de burger dient te worden vergroot zodat er meer zelfreinigend vermogen binnen onze samenleving komt. De burger speelt een cruciale rol bij de aanpak van het veiligheidsprobleem op Curacao. Pas als de burger corruptie en criminaliteit hard afwijst, zal ons land in staat zijn om grote stappen voorwaarts te zetten. We moeten ons tezamen inzetten voor het bevorderen van een algeheel klimaat van veiligheid, dat zijn we aan onze kinderen verplicht.”
Interne doorontwikkeling parket Curaçao
De parketorganisatie is afgelopen jaar flink onder handen genomen. Het OM samen met het Korps Politie Curacao (KPC) op politiebureau Rio Canario een ruimte ingericht waarin een Officier van Justitie en een parketsecretaris alle inkomende heterdaadzaken beoordelen en besturen. Een ‘cockpit’ als het ware. Zaken worden op deze manier sneller en op alternatieve manieren afgedaan. Zodat wordt recht gedaan aan de slachtoffers maar worden ook verdachten snel en betekenisvol aangepakt. Verder is er geïnvesteerd op de werkprocessen en hebben we een aantal nieuwe medewerkers kunnen aantrekken. “Ons doel moet altijd zijn om ons moeilijke werk zo efficiënt mogelijk uit te voeren, dat zijn we de belastingbetaler verplicht”, zo vervolgt De Jong in zijn verklaring.
Spraakmakende zaken 2016
Afpakteam
Het Afpakteam Curaçao heeft ook in 2016 weer geld en waardevolle goederen inbeslaggenomen van mensen die dat vermoedelijk met criminele activiteiten hebben verkregen. Hiermee laat het OM zien dat misdaad niet loont. Anders dan wel eens wordt gesteld, doet het Afpakteam haar werk uiteraard binnen de grenzen van de wet. Het eerste jaar was dermate succesvol dat de Ministers van Financiën en Justitie hebben besloten dat het Afpakteam in ieder geval nog twee jaar door gaat. Met het afgepakte geld worden allereerst de kosten van het Afpakteam betaald. Op die manier betalen criminelen dus zelf mee aan het afpakken van hun illegale inkomsten.
Yumuri
De zaak Yumuri waarin eind 2015 twee politieagenten ’s nachts tijdens een routinecontrole beschoten zijn, heeft tot een vonnis geleid van 14 jaar gevangenisstraf voor de schutter. Ook zijn mededaders zijn tot gevangenisstraffen veroordeeld.
Bientu
In de zaak Bientu is bijna 72 miljoen gulden verbeurd verklaard. Zoals de officieren van justitie op zitting aangaven, valt deze grote som geld terug aan het land Curaçao. Het recht heeft hiermee z’n beloop gekregen.
Babel
Door het Gerecht in Eerste Aanleg (GEA) is de politicus G.S. veroordeeld wegens onder meer corruptie en witwassen tot een gevangenisstraf van drie jaar en vijf jaar ontzetting uit het recht om aan de verkiezingen mee te doen. De zaak zal in 2017 in hoger beroep worden behandeld. De veroordeling van S. is een belangrijke stap in de bestrijding van de onze rechtstaat ondermijnende criminaliteit. Het is volgens De Jong onacceptabel dat politici en bestuurders zich laten omkopen om andere belangen dienen dan de belangen van Curaçao. Een integer bestuur van het Land is een voorwaarde voor het goed kunnen functioneren van onze democratische rechtsstaat. Het OM draagt daaraan bij door inbreuken op integriteit op te sporen en te vervolgen.
Enkele cijfers
Na een stijging met 15% van het aantal ingeschreven zaken in 2015, stijgt de instroom in 2016 opnieuw licht. De komende jaren moeten we deze trend voortzetten en Curaçao samen met de politie veiliger maken. De opbrengst uit geinde boetes is afgelopen jaar nagenoeg gelijk gebleven. “We hebben dit jaar met een eindejaarsoffensief vast een voorproefje gegeven van de manier waarop we in 2017 totaal twee miljoen gulden aan boetes willen innen”, zo vervolgt De Jong
Vooruitblik op 2017
De Jong: “In 2017 zal het OM weer veel van zich laten horen. Veel van de prioriteiten zijn gelukkig verankerd in het coalitieakkoord van de nieuwe regering zoals de aanpak van corruptie en het Afpakteam. Het Openbaar Ministerie Curaçao hoopt dat de integrale aanpak van criminaliteitsfenomenen waarbij het strafrecht dus niet leidend is maar het bestuur of andere partners aan zet zijn een grote vlucht gaat nemen de komende periode. “Samenwerken en elkaar versterken blijven sleutelwoorden voor 2017. We willen met de politie meer verdachten oppakken en betekenisvolle interventies plegen. Ook zullen we in de rechtszaal van ons laten horen, daar zijn we tenslotte het OM voor.”
