Betrian: Ministerio Públiko i e Papel di Represaya/Repriña den Lei di Derecho Penal Ta bergonsoso

1600
Stanley M. Betrian / Photo Vigilante Newspaper

 

Ministerio Públiko i e Papel di Represaya/Repriña den Lei di Derecho Penal Ta bergonsoso ku na Kòrsou Represaya (vergelding) òf repriña (berisping) ta tuma asina tantu tempu despues ku e probabel delito (misdrijf) òf ofensa (overtreding) a wòrdu kometé.`

Si lokual ta menshoná den medionan di komunikashon ta basa riba bèrdat, Presidente di Parlamento den aprel di aña pasa, 2023, a hasi un denunsia penal kontra di un Parlamentario pa falsifikashon di dokumentu ku e probablemente a kometé. Kon ta posibel ku ta te den den yüni 2024 Ministerio Públiko, esta Prokurador General ta duna Landsrecherche enkargo pa detené e Parlamentario en kuestion.

Represaya den nos Lei di derecho penal ta un di e metanan mas fundamental. E pensamentu di legisladó tabata ku kastigu ta sirbi komo un manera pa restourá balansa pa e mal i daño ku e delinkuente kriminal a kousa na komunidat i òf na miembronan suphetivo di e komunidat. 

Den literatura hurídiko ta wòrdu splika di un banda ku represaya i kastigu ta moralmente korekto pa kastigá kada individuo ku a kometé un delitu òf ofensa miéntras di un otro banda ku represaya ta hustifiká, pa e posibel konsekuensianan positivo di prevenshon ku represaya por tin riba potensial delinkuentenan i naturalmente pa fortalesé e Órden Públiko i Órden legal den pais. 

Pues e pensamentu general ta ku e delinkuente tin ku sinti mas lihé posibel ku e a violá lei i a kometé un infrakshon i e peso di kastigu.

Den e kaso di e Parlamentario ariba menshoná ta mas bergonsoso ainda pa motibu ku ta Presidente di Parlamento, e outoridat públiko di rango mas haltu di pais, a hasi un denunsia. A tuma ministerio Públiko mas ku un aña pa aktua. Trabou di Ministerio Públiko ta pa persiguí tur esnan ku violá nos leinan pa asina restorá órden legal i pa si tin víktimanan enbolbí, pa dor di ehekutá kastigu mustra ku sufrimentu i sentimentunan di doló di e víktimanan ta haña serkánan un satisfakshon simbóliko. Tur esaki naturalmente pa evitá tambe ku miembronan di komunidat ta mustra un deskonfiansa den nos sistema hudisial i ta disidí di tuma lei den nan mes man pa kastigá e delinkuente.

Ministerio Públiko a trata na diferente okashon di splika ku nan no tin hende ni e medionan finansiero pa persiguí violashonnan di lei den un plaso manera lei ta preskribí òf den un plaso rasonabel. Legisladó a duna Ministerio Públiko e outoridat 2 pa disidí si ta den interes general pa inisiá un prosiguimentu penal( e asina yama Prinsipio di Oportunidat). Esaki ta duna Ministerio Públiko un sierto diskreshon, pero tambe e responsabilidat pa no tarda e kaso innesesariamente. Ministerio Públiko mester aktua sigun e prinsipionan di bon gobernashon ku den e kasonan aki ta trata di e prinsipio di atenshon kuidadoso i e prinsipio di prosesamentu diligente.

Awor si ta e medionan sufisiente Ministerio Públiko no tin òf skarsedat di material òf di personal e Gobièrnu atraves di e Minister di Hustisia mester intervení rápidamente pa Ministerio Públiko por hasi su trabou manera mester ta i ku e diligensia apropiá pa asina komunidat keda ku konfiansa den e integridat di e Ministerio. Mester atendé e situashon ku e preokupashon adekuá, tumando na kuenta kuantu hende i grupo ta sulfurá ku nan a entregá keho na Ministerio Públiko sin nunka mas tende nada di nan keho hasi.

Asta den e asina yama Landspaketten nan tin un provishon pa atendé ku e problema di entre otro Ministerio Públiko bou di “Versterken Rechtsstaat, H1 ku e proposishon pa Gobièrnu traha òf laga traha un asina yama “Opgestelde instroomplanning en instroomopgave voor het OM”.

Konklushon: Prosiguimentu penal ta di suma importansia i fundamental si nos ke mantené e órden legal i balanse den prosesamentu di Represaya/Repriña ku semper nos a konosé. Ministerio Públiko ku su outoridat basa riba e Prinsipio di Oportunidat ta karga un responsabilidat primordial pa nos komunidat sigui karga integridat di e Ministerio den tòp di e palu di bandera.

Willemstad, 5 yüli 2024
Stanley M. Betrian